Günümüzde hayatımızın her alanında var olan internet, günlük yaşantımızın vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Ancak, pek çoğumuzun kullanıp faydalandığı bu teknolojinin temel kavramlarına dair detayları bilmek pek mümkün olmayabiliyor. İşte bu yazıda, internetin alt yapısal kavramlarını anlamaya yönelik bir yolculuğa çıkacağız.

‍

‍

İnternet

İnternet, sadece bilgisayarlar arasındaki bağlantıyı sağlayan bir ağdan ibaret değil; aynı zamanda birçok farklı cihazın birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan karmaşık bir yapıya sahip.

Öncelikle, evimizde kullandığımız modemlerin işleyişini anlamakla başlayalım. Modem, internet servis sağlayıcısı aracılığıyla evimize getirilen bir cihazdır. Modem, hem kablolu hem de kablosuz bağlantı imkanı sunar. Kablolu internet bağlantısı için genellikle Ethernet kartları kullanılırken, kablosuz bağlantılar için ise wifi kartları tercih edilir.

‍

‍

‍

Temel Internet Kavramları

‍

TCP/IP Protokolü (Transmission Control Protocol / Internet Protocol)

Ağ üzerinden iletişim kurma olanağı sağlayan bir İnternet protokolü çiftidir. Bu protokol sayesinde her bilgisayara bir IP adresi atanır ve tüm veri iletişimi bu IP adresleri üzerinden gerçekleştirilir. Aynı ağda aynı IP adresine sahip birden fazla bilgisayar bulunamaz. Bir bilgisayarın ağa bağlanabilmesi için kullanılmayan bir IP adresine sahip olması gerekir. Dünya genelindeki farklı konumlardaki bilgisayarlar arasında iletişim kurabilmek için IP adreslerine ihtiyaç vardır. Örneğin Ethernet, protokollü bir ağ olup, bilgisayarlar arasında hızlı ve güvenilir veri iletişimi sağlar.

‍

IP Adresi (Internet Protocol Address)

TCP/IP protokolü içerisinde kullanılan ve bilgisayarların birbirleri ile iletişim kurmalarını sağlayan internet ağı üzerinde veya yerel ağ üzerinde aynı anda bir tane bulunabilecek numaralardır. Bilgisayarların kimlik numarası olarak düşünülebilir. IP numarası ile farklı bilgisayarların gönderdikleri verilerin doğru yere gitmesi ve doğru noktadan veri alınmasını sağlarlar. Evimizdeki cihazlar, modeme bağlandıklarında kendi iç IP adreslerini alırlar. Bu IP adresleri, her cihazın ağdaki benzersiz kimliğini belirler. Modemin sağladığı bu iç ağ, yerel ağ olarak adlandırılır ve cihazlar arasında iletişimin sağlanması için önemlidir.

Ancak internet, sadece evimizdeki cihazlar arasında değil, dünya genelindeki farklı ağlar arasında da iletişimi mümkün kılar. Bu noktada, internet protokolü devreye girer. Örneğin, TCP/IP protokolü, cihazlar arasında veri iletişimini sağlar ve internete bağlanmayı mümkün kılar.

‍

Web Sayfaları

İnternet platformları içerisinde yer alan metin, grafik, ses ve diğer görsel öğelerle zenginleştirilmiş yapılarla donatılmış olan sayfalar web sayfalarını oluşturur. Bir web adresi altında bulunan bu sayfalar, topluca bir web sitesi meydana getirir. Web sayfaları genellikle HTML, CSS, JS, ASP, PHP gibi programlama dilleri kullanılarak hazırlanır ve düzenlenirler.

‍

İnternet Tarayıcısı

İnternet Tarayıcısı, kullanıcı ile web siteleri arasında görsel bir köprü görevi üstlenen yazılımlardır. İnternet kullanıcısı bilgisayarı ile İnternet sitesi sunucusu yani web server arasında kurulan iletişimi bu tarayıcılar sağlar. Bu iletişim sırasında, verilerin güvenli bir şekilde aktarılabilmesi için şifreleme ve diğer güvenlik önlemlerini sağlarlar. Günümüzde en yaygın ve popüler olan internet tarayıcıları arasında Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, Opera, Apple Safari gibi programlar bulunmaktadır.

‍

URL (Web Sayfası Adresi)

URL (Web Sayfası Adresi), i̇nternet kullanıcısın bilgisayarı ile i̇nternet ağına bağlı farklı internet sitelerine veya farklıweb sitelerinde bulunan sayfalara erişmesini sağlayan bir adres sistemidir. 1993 yılında kullanılmaya başlayan URLler, web sitelerinin depolandığı bilgisayarlara erişmek için protokollere göre oluşturulmuştur. İnternet kullanıcısın bilgisayarına hizmeti veren web sitelerine giriş yapmak için URLler kullanılır. Bu adresler, aynı site içerisindeki sayfaları veya farklı web sitelerine yönlerdirir. Üzerlerine tıklandığı zaman aynı site içerisindeki sayfaları görüntüler veya farklı web sitelerine yönlendirir.

Web Sayfası Adresi (URL), internet tarayıcısı aracılığıyla erişilen bir sitenin belirli konumunu tanımlayan bir adres sistemidir. URL'nin ilk kısmı iletişim protokolünü (http, https, ftp, mailto vb.) belirtir, ikinci kısım alan adını (example.com, gmail.com, wikipedia.org vb.) gösterir ve diğer kısımlar dizin ve dosya adını ifade eder.

‍

Web Barındırma

Web barındırma veya hosting, i̇nternet kullanıcısının bilgisayarı ile internet sitelerinin depolandığı bir bilgisayarın ağa bağlı olarak çalışması işlemidir. Bu süreç, internet kullanıcılarının erişimine açılan web sayfaları, görseller veya belgelerin, bilgisayarları üzerinde tutulması anlamına gelir. Bu hizmetin bir örneği, online alışveriş ya da bankacılıkişlemleri yaparken kullanılan web siteleridir. İnternet kullanıcısının bilgisayarı ile internet üzerindeki web sitelerinde bulunan sayfalara erişmek için, köprüde üzerlerine tıklandığı zaman aynı bilgisayarlar arasında veri transferi gerçekleşir. Bu veriler, hosting sağlayıcıları tarafından sağlanan hizmetler sayesinde güvenli bir şekilde iletilir.

‍

WWW (World Wide Web)

"Dünya Çapında Ağ" anlamına gelen bu terim, HTML (Hiper Metin İşaretleme Dili) temelli dosyaları tarayarak siteleri görüntülemek için kullanılır. İWW esasen HTTP (Hiper Metin Transfer Protokolü) üzerinde faaliyet gösterir ve web tarayıcıları aracılığıyla bu işlemler gerçekleştirilir.

‍

HTTP (HyperText Transfer Protocol)

HTTP protokolü, sunucu ve istemci arasında bilgi aktarımını düzenleyen kuralları belirler. Bir web sayfasının adresi yazılırken http ön eki kullanılmazsa, tarayıcı otomatik olarak ekler. Çünkü sunucudan siteye istenilen verilerin alınabilmesi için isteğin HTTP protokolüyle yapılması gereklidir.

‍

HTTPS (HyperText Transfer Protocol Secure)

İnternet üzerinde sunucudan istemciye iletilen verilerin gizliliğini sağlayan protokol, belirli kuralları belirler. HTTPS'ye sahip web sitelerine ziyaretçi olunduğunda, adres çubuğunda "http" yerine "https" görünür. HTTPS ile bağlantı kurulan sitelerde, aktarılan veri sadece istemci ve sunucu tarafından okunabilecek şekilde şifrelenir. Başkaları tarafından okunamaz.

‍

Bağlantı (Link)

Sayfalar arasında bağlantıları sağlamak için kullanılır. Kullanıcılar bağlantı içeren bir nesneye tıklayarak, nesne üzerine daha önceden tanımlanmış sayfaya yönlendirilirler.

‍

Alan Adı (Domain)

Alan adı, bir web sitesinin internetteki adı ve adresidir. Bu adres olmadan bir internet kullanıcısı web sitesine sadece IP adresiyle ulaşabilir. Bir internet sitesinin çevrimiçi adı ve konumu olan alan adı, temelde bir bilgisayar ile diğerinin birbirini tanımasını sağlayan numara sistemi olan "IP adresi"nin daha anlaşılır bir hali olarak düşünülebilir.

Bir internet sitesinin çevrimiçi adı ve konumu olan alan adı, temelde bir bilgisayar ile diğerinin birbirini tanımasını sağlayan numara sistemi olan "IP adresi"nin daha anlaşılır bir hali olarak düşünülebilir.

‍

Bant Genişliği (Bandwidth)

Bant genişliği, kullanılan iletişim aracı üzerinden belli bir sürede ne kadar verinin karşı tarafa gönderilebileceği ve karşı taraftan ne kadar veri transferi yapılabileceğini belirten bir kavramdır.

Evimizdeki modem, aslında bir çeşit gateway görevi görür. İnternete erişmek istediğimizde, modem bizi dış dünyaya bağlayan bir köprü olarak işlev görür. Modemin arkasındaki kablo bağlantıları ve Ethernet portları, evimizdeki cihazların internete erişimini sağlar.

Geniş anlamda düşünüldüğünde, internet aslında birbirine bağlı birçok farklı ağın bir araya gelmesiyle oluşur. Bu ağlar, dünyanın dört bir yanındaki farklı lokasyonlarda bulunabilir. Ancak, hepsi bir araya gelmiş haliyle, global bir iletişim ağıdır.

İnternet kavramı, sadece bilgisayarlar arasında değil, birçok farklı cihazın birbiriyle iletişim kurmasını sağlayan karmaşık bir yapıyı ifade eder. Bu yapıyı anlamak, internetin işleyişini ve günlük hayatımızdaki rolünü daha iyi kavramamıza yardımcı olur. Bu yazıda ele aldığımız temel kavramlar, internet dünyasını keşfetmek için bir başlangıç noktası olabilir.

İnternetin sunduğu olanaklardan faydalanmamızı sağlayan en büyük araç yazılımdır. İnternet tarayıcıları, e-posta istemcileri, sosyal medya uygulamaları ve diğer web tabanlı hizmetler, yazılımın birer örneğidir. Aynı şekilde, internet üzerindeki web sitelerini ve mobil uygulamaları da yazılım çalıştırır. Yazılım, internetin sunduğu olanakları kullanıcıların hizmetine sunar ve onların ihtiyaçlarını karşılar.

‍